Doğu Türkçesine ait bir botanik lügatçesi

Abstract

Bu makalede, 19. yüzyılın son çeyreğinde Büyük Britanya hükümeti hesabına Doğu Türkistan’da çalışmış Dr. J. Scully’nin hazırladığı Doğu Türkçesine ait bir botanik lügatçesi ele alınmaktadır. Lügatçedeki 300’den fazla bitki ismi, lügatçenin aslındaki leksikografik dizim korunmak suretiyle sıralanmış, isimlerin Arap harfli yazımları gösterilerek çeviriyazısı oluşturulmuş, ayrıca verilen Latince ve İngilizce karşılıklar korunmuştur. Kaydedilen bitki isimlerinin özellikle tarihî ve çağdaş Türk lehçelerindeki şekilleri ve karşıladıkları anlam alanlarıyla mukayese edilmesi yoluyla, Türkiye Türkçesindeki karşılıkları ortaya konulmaya çalışılmış, böylelikle Türk botanik terminolojisine göre yeniden adlandırılması sağlanmıştır.

In this article, a botanical glossary of Eastern Turki which was prepared by British surgeon Dr. J. Scully who missioned with the government of Great Britain in Eastern Turkistan in the last quarter of the 19th century is examined. The plant names more than 300 in the glossary are set in lexicographic order according to the original order of the glossary and retranscriptions of the names are prepared, also the Arabic script of the names are exhibited. In addition, the meanings in Latin and English given by Scully are preserved. Turkey Turkish meanings of the names in the glossary are tried to indicate especially by the way of comparison of the forms and lexical fields of the names in both historical and modern Turkic dialects. Thus the names are renamed according to Turkish botanical terminology.