Yaşlı hastalara bakım veren kadınların bakım yüklerinin ve yasam kalitelerinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı yaşlı hasta yakınlarına bakım veren kadınların bakım yükünü, yaşam kalitelerini ve durumluk sürekli kaygı düzeyleri arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırmanın evrenini İstanbul ili Zeytinburnu ilçesinde yaşayan, Zeytinburnu Belediyesi Aile Kadın Destekleme ve Engelliler Merkezi evde bakım biriminde kayıtlı olan 155 aileden gönüllü olarak araştırmaya katılan 140 aile oluşturmaktadır. Araştırmaya katılan yaşlı hastalara bakım işi yapan kadınların 60'ının (% 42.9) yaşlı hastalara bakım veren bakıcılardan, 80'inin (% 57.1) yaşlı hastalara bakım veren hasta yakınlarından oluşmaktadır. Araştırmanın amaçlarını incelemek için, örneklemin demografik özelliklerini belirlemek için Sosyodemografik Özellikleri Anket Formu, bakım verenlerin yükünü belirlemek için Bakım Verenlerin Yükü Envanteri, bakım verenlerin yaşam kalitelerini belirlemek için Yaşam Kalitesi Kısa Form-36 (SF-36) ve bakım verenlerin kaygı düzeylerini belirlemek için Durumluk Sürekli Kaygı Ölçeği (STAI TX-1, STAI TX-2) kullanılmıştır. Yaşlı hasta yakınlarına bakım veren kadınların bakım verme yük düzeyleri ile yaşam kalitesi ve durumluk-sürekli kaygı düzeyleri arasındaki ilişkileri test etmek için non-paremetrik testlerden Kruskal Wallis H-testi ve Mann Whitney U Testi uygulanmıştır. Yaşlı hastalara bakım veren kadınların bakım verme yükünün, yaşam kalitesi ve durumluk-sürekli kaygı düzeylerinin aralarındaki ilişkinin anlamlı düzeyde yordayıp yordamadığı regresyon analizi ile hesaplanmıştır. Araştırmanın sonucunda elde edilen bulgular aşağıda özetlenmiştir. Araştırmada elde edilen sonuçlar, konu ile ilgili kuramsal yaklaşımlar, yurt içi ve yurt dışında yapılan çalışmalar temelinde tartışılmıştır. 1. Bakım veren kişinin özelliklerinin bakım verme yük düzeyinde doğrudan etkili olduğu görülmüştür. 2. Bakım yük düzeyi arttıkça yaşam kalitesinin düştüğü görülmüştür. 3. Bakım yükü ile durumluk sürekli kaygı arasında doğrudan bir ilişki olduğu görülmüştür. 4. Yaşlı hastalara bakım veren bakıcı kadınların bakım verme yükü düzeylerinin işlerinden memnun olma durumu ile doğrudan ilişkili olduğu görülmüştür. 5. Ücretli bakım veren bakıcı kadınların, yakınlarına bakım veren kadınlara karşılaştırıldığında, benzer şekilde yaşam kalitelerinde düşüş olduğu görülmüştür. 6. Hastaya olan yakınlık derecesi ile bakım yükü arasında anlamlı bir ilişki olduğu görüşmüştür. 7. Bakım yükü ve yaşam kalitesi ile bakım verme işine harcanan süre karşılaştırıldığında, fiziksel ve sosyal yük düzeyinde farklılık olduğu görülmüştür. 8. Bakım yükü ile bakım verilen hastanın hastalığı karşılaştırıldığında, özellikle fiziksel yük düzeyinde farklılık olduğu görülmüştür.