Fibromiyalji Sendromunda Bilişsel Davranışçı Terapi ve Tens Tedavilerinin Etkinliği

Abstract

Günümüzde fibromiyalji sendromu (FMS) için farklı tedavi yöntemleri vardır, ancak standart bir tedavi yöntemi konusunda fikir birliği yoktur. Randomize kontrollü çalışmamızda, FMS’de TENS (Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation), hasta eğitimi ve bilişsel davranışçı terapinin (BDT) etkinliği araştırıldı. Bu amaçla, American College of Rheumatology (ACR) 1990 tanı kriterlerine göre FMS tanısı konan, 18-60 yaş arası, 60 kadın hasta rastgele yöntemle 20’şer kişilik 3 gruba ayrıldı. 1. gruba (n=20) 10 seans plasebo TENS ve 5 seans hasta eğitimi (HE); 2. gruba (n=20) 10 seans TENS ve 5 seans HE; 3. gruba (n=20) 10 seans TENS ve 8 seans BDT uygulandı. Olgular tedavi öncesi ve sonrası, tedavi bitiminden 6 hafta sonra ağrı açısından, vizüel analog skala (VAS), algometrik ölçüm, ağrılı nokta sayısı, haftalık analjezik kullanım sayısı; uyku kalitesi açısından VAS ve sabah yorgunluğu (5’li Likert tipi skala); depresyon açısından Beck depresyon ölçeği; genel değerlendirme açısından hasta ve doktorun genel değerlendirmesi (5’li Likert tipi skala); fonksiyonel değerlendirme açısından FMS etki sorgulaması formu (FIQ); ve yaşam kalitesi açısından Short Form-36 (SF-36) ile değerlendirildiler. Hastalar tedavi sonrasında kendilerine uygulanan tedaviyi 5’li Likert tipi skala ile değerlendirdiler. Günümüzde FMS tedavisinde çok değişik yöntemler kullanılmaktadır. Ancak FMS tedavisinde kabul edilmiş ortak bir tedavi yöntemi bulunmamaktadır. Bu çalışmamızda HE, BDT ve TENS tedavilerinin FMS üzerine olan etkileri incelendi. Bu çalışmada FMS’li hastalarda TENS’in ağrı üzerine etkili olduğunu ve grup halinde uygulanan BDT ve HE’nin ağrı, depresyon, hastalığın genel değerlendirmesi ve yaşam kalitesine olumlu etkileri olduğu, ayrıca BDT’nin depresyon, hastanın kendini genel değerlendirmesi ve uyku parametrelerinde HE’ye üstün olduğu saptandı. Ancak FMS’de fizik tedavi ajanları ve BDT’yi değerlendiren daha uzun takipli ve daha çok olgu içeren çalışmalara ihtiyaç vardır.