Zeki Demirkubuz “Masumiyet” filminin göstergebilimsel çözümlenmesi

Abstract

Zeki Demirkubuz, 80'ler sonrası Türk sinemasında "bağımsız sinemacı" ekolünün dikkate değer yönetmenlerindendir. Senaryosunu kendisi yazan, popüler üretim ilişkilerine dayalı finansal kaynaklardan yararlanmayan, gişe odaklı sinemacılık anlayışı dışında kalmayı tercih eden bir yönetmen olarak Demirkubuz'un suç, vicdan, kötülük, irade-iradesizlik, nedensizlik, suçluluk, sadakat ve daha genel bir kategori olarak insanı psikolojik hallerini filmlerine konu olarak seçtiği görülmektedir. Zeki Demirkubuz, C Blok(1994), Masumiyet(1997), Üçüncü Sayfa(1999), İtiraf(2001), Yazgı(2001), Bekleme Odası(2003), Kader(2006), Kıskanmak(2009), Yer altı(2012) olmak üzere 9 sinema filmi yapmıştır. Filmleri arasında en çok ödül alan ve Zeki Demirkubuz'un sinema dünyasında ve eleştirmenler tarafından tanınmasını sağlayan filmi Masumiyet'tir. "Masumiyet", Demirkubuz'un filmografisinde önemli bir yere sahip olmasının yanında, uluslar arası düzeyde tanınmasını da sağlayan önemli bir filmdir. Tezin sorunsalı ise bu filmde geçen kapı ve pencere hareketlerinin göstergebilim perspektifinde imgesel değerlendirmesidir. Film 12 kesite ayrılmış ve simgesel bağlamda durağanlıktan devingenliğe geçişi sağlayan kapı ve pencerelerin yer aldığı kareler ele alınıp göstergebilimsel incelenmiştir. Bu incelemede, Paris Göstergebilim Okulu'ndan, Fransız dilbilimci ve göstergebilimci Algirdas Julien Greimas'ın göstergebilimsel yaklaşımı ele alınarak her kesit içerisindeki kareler yüzeyden derine doğru ayrıştırılarak her bir karede, söylemsel – anlatısal – mantıksal – anlamsal düzeyler birleştirilip bağlantılar kurularak Göstergebilimsel çözümlemeye gidilmiştir. Betimleyici araştırma olarak tasarlanan bu Tez, sinema tekniği açısından, ontolojik olarak hareketsiz olan nesnelerin hareket oluşturacak ve simgesel bağlamda durağanlıktan devingenliğe geçişi sağlayacak biçimde nasıl kullanılabileceğini tasvir etme ve bu sinema tekniğini anlaşılır hale getirme amacı taşımaktadır. Tezin diğer bölümlerinde teorik olarak göstergebilim ve önemli temsilcilerinden bahsedilmekte, Demirkubuz'un biyografisi, sinematografik yaklaşımı ve filmleri hakkında bilgi verilmektedir.