Serbest bölgelerde teşvikler sürdürülmelidir

Abstract

Kökeni, ilk çağlardaki “serbest şehir”lere kadar uzanan serbest bölgeler, liberal ekonomi anlayışının bir sonucu olarak, tüm dünyada gümrük sınırlarının kaldırılması ve dünyanın her yerinde ticaretin serbestleştirilmesi amacının gerçekleştirilmesinin çok zor, hatta imkânsız olması nedeniyle, bu anlayışın dar kapsamlı bir uygulaması olarak ortaya çıkmıştır. Çünkü ülkeler, gümrük sınırlarını tamamen kaldırarak, egemenliklerinin mali alanda görünümü olan vergilerden vazgeçmek istememekte, fakat küresel rekabetin de etkisiyle, kendi egemenlik alanları içinde, sınırları belirli alanları gümrük bölgelerinin ve dış ticaret mevzuatlarının dışında tutarak uluslararası ticaretten pay alma yarışına girmektedirler. Serbest bölgelerin tüm dünyada önemi artarken, Ülkemizde 5084 sayılı Kanunla 31.12.2008’den itibaren vergi istisnasının kalkmasının öngörülmesi doğru olmamıştır. Anayasa Mahkemesi, serbest bölgede faaliyet gösterenlere sağlanan vergi teşvik ve avantajlarını, kamu yararı, maliye politikası, sosyal ve ekonomik gerekler sebebiyle Anayasa’nın eşitlik ilkesine, yerinde olarak, aykırı görmemiştir. İstisna ve muafiyetlerin, haklı olmak ve Anayasa’nın öngördüğü ekonomik ve sosyal gereklere dayandırılmak şartıyla mali güç ilkesine de aykırı olmayacağı açıktır. Bu yazıda serbest bölgelerin önemini ve uygulamadaki aksaklıkları ele alacağız.