Türkiye’de hemşirelik alanında aile planlamasına ilişkin yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi

Abstract

AMAÇ: Aile planlamasına ilişkin ülkemizde yapılan tezleri incelemek, tezlerin sonuçlarını analiz etmek, araştırmacılara ve aile planlamasına yönelik sağlık hizmeti sunan hemşire ve diğer sağlık personellerine so- mut veriler sunmak amacıyla yapıldı. GEREÇ ve YÖNTEMLER: Retrospektif tanımlayıcı tipteki literatür araş- tırmasında 2000 ile 2021 yılları arasında aile planlaması ile ilgili ya- pılan lisansüstü tezleri belirlemek için Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi veri tabanı tarandı. 2000–2021 yılları arasında yayınlanan Kadın Hastalıkları ve Doğum ile Halk Sağlığı Hemşireliği Anabilim Dallarında yapılan tezlerin “4”ü doktora, “35”i yüksek lisans tezi ol- duğu ve ulaşılan 39 tezin toplam örneklem büyüklüğü 15626 olduğu saptandı. Verilerin analizinde tezlerin yüksek lisans ya da doktora tezi oluşu, tezlerin yayın yılı, amacı, örneklem grubu, dizaynı ve sonuçları özetlendi. BULGULAR: Aile planlaması yöntemlerinin kullanım oranının düşük olması, genç yetişkinlerin üreme ve cinsel sağlık bilgi düzeyinin yeterli olmadığı ve aile planlaması yöntemlerinin kullanımına ilişkin yaşanılan sorunların kadınların cinsel yaşam kalitesini olumsuz etkilediği ve özel- likle kadınlarda kaygı düzeyini arttırdığı bildirildi. Kadınlarda gebelik sayısı, yaşayan çocuk sayısı, çocuk isteme durumu ve kadının çalışma durumu ile aile planlaması yöntem kullanımını arasında pozitif bir ilişki olduğu saptandı. SONUÇ: Cinsel sağlık ve üreme sağlığı hizmetlerinin en önemlilerinden biri olan aile planlaması hizmetlerinin kilit amacı kadın sağlığının iyileş- tirilmesi ve güvenli anneliği sağlamaktır. Aile planlaması hizmetlerinin yeterli sayıda ve eğitimli hemşireler ile diğer sağlık profesyonelleri tara- fından sunulması, hizmetin erişilebilirliğinin ve kalitesinin arttırılması; üreme ve cinsel sağlık açısından büyük önem taşımaktadır.