Çocuk depresif semptom ölçeği geliştirme çalışması

Abstract

Çocuk kliniğinde gelişimsel zorlukları tespit etmeye yönelik pek çok ölçme aracı olmasına rağmen davranış, semptom, patoloji ölçen ölçme araçları oldukça sınırlıdır. Var olan ölçme araçları ise genellikle uyarlama şeklindedir. Farklı kültürlerden uyarlanan testlerin dil, kültürel kodlar açısından zorlukları olduğu için her ülkenin kendi kültürüne, diline uygun ölçme aracının olması değerlidir. Çocukların davranışlarının, semptomatiğinin geçerli ve güvenilir bir ölçme aracıyla tespit edilmesi, tedaviye yardımcı olacak bir enstrüman olabilecektir. Bu bağlamda çalışmanın amacı, psikanalitik kurama göre uyarlanmış bir ölçme aracı geliştirmektir. Ölçeğin geliştirilme aşamaları içinde kapsam geçerliği, yapı geçerliği, ölçüt geçerliği ile normal ve psikiyatrik grup karşılaştırması, iç tutarlılık, madde analizi ve test tekrar test güvenilirlik çalışmaları yapılmıştır. Madde havuzu oluşturulmasında kuramsal temel, ilgili araştırmalar, ölçekler ve uzman görüşünden yararlanılmıştır. Kapsam geçerliği kriterlerince uzman görüşleri .80'nin altında kalan maddeler ölçekten çıkarılmış; yapı geçerliği için açımlayıcı faktör analizi ile doğrulayıcı faktör analizi yapılmıştır. Örneklem büyüklüğünün faktör analizi uygulanması için yeterli olup olmadığını test etmek için KMO ve Bartlett testlerine bakılmıştır. Ölçeğin geçerlik ve güvenirliğini test etmek amacıyla; faktörler arası ilişkileri belirlemek için Pearson Korelasyon Analizi, ölçeğin alt boyutlar için güvenirlik testi için Cronbach's Alpha ve İki Yarı Test Korelasyonu, alt boyut ve toplam puanlarının ayırt ediciliklerini belirlemek için Bağımsız Grup t Testi, ölçüt geçerliği için Conners' Ana Baba Derecelendirme Ölçeği – Kısa Form (CADÖ–48) ile Korelasyon Analizi, test-tekrar test için Pearson Korelasyon Analizi, psikiyatrik grubu karşılaştırmaları için Mann Whitney U yapılmıştır. Tüm bu analizlerin sonucunda ölçeğin yüksek geçerlik ve güvenirlik koşullarını sağladığı belirlenmiştir. Uygulama aşamasında ailelere, araştırmacı tarafından hazırlanan demografik bilgi formu, geliştirilmesi planlanan ölçek, ölçüt değerlendirmesi için Conners' Ana Baba Derecelendirme Ölçeği – Kısa Form (CADÖ–48) verilmiştir. Uygulama İstanbul il genelinde 60 adet anaokulunda 1626 adet (37-80) aylık çocukların aileleriyle görüşme yoluyla yapılmıştır. Araştırmanın sonucunda açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizlere göre ölçeğin 8 boyutlu bir yapıda olduğu doğrulanmıştır. Faktörlere; Nesnel Gerçekliğe Uyumsuzluk, Yıkıcılık- Saldırganlık, Sosyal Uyum, Kayıp - Ayrılık Endişesi( Seperasyon Anksiyetesi), Erken Dönem (Arkaik) Kaygılar, Dürtüsellik ve Hiperaktivite, Bilişsel Süreçlerde Bozulma (Dikkat ve Öğrenme Yetisi) ve Somatizasyon (Bedenselleştirme) isimleri verilmiştir.